Als ik niet meer geraakt word door de ervaringen van de mensen die bij me komen kan ik beter pizza’s gaan verkopen. Het gaat om zoiets fundamenteels; verbondenheid. Met jezelf, je ouders, je kinderen, je geboorteland, je verleden, heden en toekomst.Het zijn die kleine momenten waarop je ziet dat dingen op zijn plaats vallen, dat kwartje. Dat is zo’n ontroerend moment, dat kun je niet ‘zakelijk’ doen. Als ik zie dat mensen ineens dat besef krijgen wat het nu eigenlijk is dat hen al die tijd in de weg zat en dat ze het aankunnen, dat is heel intensief. En soms is het maar een heel klein detail en zeggen ze verbaasd; ‘was dit het nou?’ Ja, dat was het dus.

Onveilige gehechtheid is een risicofactor.

Ik spreek nooit over ‘adoptieproblemen’. Die term impliceert een beetje dat adoptie per definitie een probleem met zich mee zou brengen. Dat bepaalt de geadopteerde vooral zelf vind ik. De problemen waar mensen mee komen blijken ook niet altijd gerelateerd aan adoptie. We kijken ook naar de andere mogelijkheden. Statistisch gezien is de kans ook gewoon groter dat het ergens anders aan ligt, ook bij adoptiekinderen.

Ik hou niet van stempels. De term ‘gehechtheidsstoornis’ vind ik ook een zware. Die wordt vaak ten onrechte gebruikt. En wanneer er echt sprake van is, wordt vaak niet de juiste therapie aangeboden. Dat je onveilig gehecht bent wil nog niet zeggen dat je een hechtingsstoornis hebt. Onveilige gehechtheid is een risicofactor. Een hechtingsstoornis zit dieper. En met beide kan je aan de slag. Ik kijk altijd naar de capaciteit en de relaties die de persoon nu, in het heden heeft. Daar zitten de kansen. In welke fase zitten de kinderen en ouders in het gehechtheidsproces ? Loopt het daar inderdaad vast? Als dat zo is dan zijn er veel mogelijkheden om uit de impasse te komen en weer verder te groeien.

Bij kinderen werk ik bijvoorbeeld met Fasetherapie waarbij ouder en kind als het ware fases doorlopen die ze eigenlijk gemist hebben; kinderen en ouders die een periode naspelen, zodat contact verdiept vanuit zowel kind als ouder. Bij trauma’s kan EMDR heel goed werken. Vaak is het vermengt met problemen rond gehechtheid. Problemen rond gehechtheid zijn eigenlijk traumaproblemen. Bijvoorbeeld door  verdriet en rouw om het verlies van de biologische ouders of het thuisland. Ook wanneer kinderen daar helemaal geen bewuste herinneringen aan hebben. Het gaat om het besef van het verlies. Dat trauma kan een kind verhinderen om de relatie met anderen aan te gaan of te verdiepen. EMDR kan behandeling bij gehechtheid boosten als je het goed inzet  en al bij hele jonge kinderen worden toegepast. En gek gezegd helpt ouderwets praten ook gewoon. Soms moeten kinderen iets horen uit de mond van een buitenstaander voordat het kwartje echt valt.

Bij pubers gaat het vaak vooral over de identiteit en sparren we erover hoe je daarmee om kunt gaan. Soms blijkt ook dat pubers vastlopen omdat het in de jaren daarvoor echt niet goed is gelopen met de hechtingsrelaties. Dat zijn wel moeilijke situaties, want de pubertijd is over het algemeen niet bepaald een periode waarin kinderen zin hebben in therapie. Dan is het wachten tot het juiste moment. Soms komen er volwassenen binnen die zeggen dat hun adoptie jarenlang geen issue voor hen is geweest maar dat ze nu toch ineens iets voelen. Dat is heel logisch. Adoptie is hoe dan ook een levens veranderende gebeurtenis. En ook al ben je daar misschien een hele tijd niet mee bezig, er kan ineens een ander licht op gaan schijnen waardoor je er toch iets mee moet.

Het is ook belangrijk om het verschil te zien tussen afstand en adoptie. Ze hebben met elkaar te maken, maar staan ook los van elkaar. Soms helpt het al om er op die manier naar te kijken. Dat je ziet dat je wel een fijne adoptie hebt gehad bijvoorbeeld. Begrijp me goed, ik wil het niet bagatelliseren voor de mensen die er enorm mee worstelen. Het zijn allebei ingrijpende gebeurtenissen en als je dubbel pech hebt heb je niet alleen pijn van het afstandsverhaal, maar heb je ook nog een adoptie gehad die niet goed uitpakte. Maar ik wil het gewoon niet bij voorbaat over-problematiseren. Het lijkt me niet goed om bij een probleem meteen te zeggen; ‘er was een probleem in je jeugd, daar ligt het aan.’ Ik wil echt kijken naar wat er nu gebeurd in je gehechtheidsrelaties. Want iedere relatie is weer een nieuwe en iedere relatie biedt dus weer een kans op een betere hechting. Lukt dat maar niet, dan is er misschien inderdaad sprake van een stoornis en is het zaak om daar de juiste behandeling voor te zoeken. Is dat het niet, maar voel je nog wel de impact van de afstand en de adoptie? Dan gaan we aan de slag met dat wat er nog hangt. En dat hoeft niet altijd een berg te zijn. Het kan ook een steentje zijn. Maar als die uit de weg is, lucht dat wel op.

Om te zien hoe dat gebeurt, dat is goud waard.

ZO ! Zorgoplossingen

Tekst: Kim van Schie  Fotografie: Ton Sondag